Elektrikli süpürgeler evlerimizin ve iş yerlerimizin olmazsa olmaz araçlarından biridir. Ömürleri genellikle en fazla on yıldır. Yeni bir elektrikli süpürge almak istediğimizde aklımız karışacaktır çünkü piyasada toz torbalı, sulu, siklon gibi farklı sistemli cihazlar var. İşte bu yazımızda toz torbalı sulu ve siklon sistemli elektrikli süpürgelerin avantaj ve dezavantajlarını ve farklarını bulacaksınız.
Tarihçeyi okumak istemiyorsanız bunu atlayabilirsiniz.
Toz Torbalı elektrik süpürgesi nedir nasıl çalışır?
Hepa Filtre nedir?
Sulu elektrik süpürgesi nedir?
Siklon elektrik süpürgesi nedir?
Elektrikli Süpürge Tarihçesi
Bir çok buluş gibi elektrikli süpürgenin icadı da biraz tesadüflere dayanıyordu. 1901 yılında köprü mühendisi Hubert Cecil Booth, Londra’daki St. Pancras istasyonunun lokantasında otururken görevlilerin sıkıştırılmış hava ile çalışan makinaları aracılığıyla vagonları temizlemesini izliyordu.
İşçiler güçlü bir şekilde hava üfleyen bir makineyle vagonları temizlemeye çalışıyorlardı. Booth makinanın etkisi ile havaya kalkan tozların bir süre sonra yine koltukların üzerine düştüğünü gördü.İşçilerin yanına giderek makinanın yanlış çalıştığını üfleme yerine havayı içeri çekerek çalışması gerektiğini ileri sürdü.
İşçilerin bir makinanın bu şekilde çalışmasını imkansız olduğunu söylemesi üzerine bu konu üzerinde çalışmaya karar verdi ve aynı yıl içinde bu şekilde çalışan bir makina icat etmeyi başardı. Vacuum Cleaner Co.Ltd adında bir şirket kurdu ve 25 Şubat 1902 günü bu şirketin ilk broşürlerini dağıttırdı.
Booth’un ürettiği emici süpürgenin fiyatı herkesin alamayacağı kadar pahalıydı bu nedenle bu makinaları satmak yerine bir temizlik servisi kurmayı düşündü.Dört tekerlekli bir atlı arabanın üzerine akaryakıt ya da elektrik ve çalışabilen çok güçlü bir emici pompa yerleştirdi ve bu pompayı isteyen müşterinin evinin önüne kadar arabayla taşıdı. 230 metre uzunluğunda bir hortumla binaların içinde istenilen yerde temizlik yapmaya başlamıştı.
Booth, 1902 yılında İngiltere kralı sekizinci Edward’ın taç giyme töreninin yapılacağı kilisede bulunan yerdeki halı döşemenin son derece tozlu olduğunun fark edilmesi üzerine Töreni düzenlemekle görevli saray yetkilisine yardım önerisinde bulundu.
1 saat içinde emici süpürge kilisenin temizliğini yapmaya başlamıştı.Olayı öğrenen kral çok memnun oldu ve Buckingham sarayında kendisi ve kraliçe Aleksandra için bir tanıtım gösterisi düzenlenmesini istedi.Bu gösteriden sonra biri Buckingham Sarayı’na diğeri ise Winsdor şatosuna iki adet emici süpürge siparişi verildi.Talep kraldan geldiği için Booth, makina satmama kararından vazgeçmek zorunda kalmıştı.
İlk elektrikli ev tipi süpürge 1905 yılında S. Francisco ‘da Chapman and Skinner adlı firma tarafından satışa sunulmuştur. 1906 yılında aynı makinanın benzeri Booth’un firmasınınca üretilmiştir. 1908 yılında Murray Spangler isimli İngiliz mucit hafif bir süpürge üretmeyi başarmış ve patent almıştır.Ancak yeterli sermayesi olmadığından seri üretime geçememiştir. William Hoover adlı girişimci Spangler’den üretim hakkını satın almış ve 70 dolara satışa sunulan ilk modelle birlikte zamanının ve yakın tarihin en tanınan süpürge markası olmayı başarmıştır.
Günümüzde elektrik süpürgeleri artık her evin olmazsa olmazları arasında yerini almıştır. Teknolojik gelişmeler elektrik süpürgelerinin farklı çalışma sistemleri ile üretilmesine olanak sağlamış ve ürün çeşitliliği sebeğiyle seçim yapmak çok zorlaşmıştır.
İşte bu yazımız elektrik süpürgesi alacaklara seçim yaparken nelere dikkat etmeleri gerektiği konusunda bilgi vermek ve seçimlerini kolaylaştırmak amacıyla hazırlanmıştır.
Elektrikli Süpürge Çeşitleri
Elektrikli süpürgeler aldıkları havayı filtre ederek tekrar dışarı verirler. Filtre etme sistemler ine göre üç grupta toplayabiliriz. Toz torbalı, Su filtreli ve Siklonik elektrikli süpürgeler. Her sistemde üretilen süpürgeleri avantajlı ve dezavantajlı yönleri vardır. Şimdi bu konuya daha ayrıntılı bakalım.
Toz torbalı süpürgeler
Piyasada en çok bulunan elektrikli süpürge çeşitleridir. Tüm elektrikli süpürgeler havayı emerken yüzeydeki toz ve kalıntıları makinenin içine çeker ve bir yerde biriktirir. Toz Torbalı sistemde emilen toz ve kirler makine içinde bir torbada birikir. Makinanın içine çektiği havanın tahliyesi de bu torbanın gözeneklerinden çıkarak gerçekleşir.
Bu makinenin temizlenmesi kolaydır. Toz torbası dolduğunda torba makinanın içinden çıkartılır ve yeni bir torba konularak tekrar temizliğe hazır hale getirilir. Torbaların özel kilit sistemi ile makinadan çıkartılırken ağzını kapatılması dolayısıyla kullanıcı biriken tozdan hiç etkilenmez.
En sessiz çalışan elektrikli süpürgeler toz torbalı olanlardır. Piyasada bulunan bir çok elektrikli süpürgenin ses seviyesinin 74 ile 81 dB arasında olduğu bilinmektedir. Buna karşılık 57 dB’e kadar düşen sessiz elektrikli süpürgeler de mevcuttur. Sessiz olarak nitelendirilen bir elektrikli süpürge 70 desibelin altında gürültü çıkartmalıdır.
Eğer evde evcil hayvanınız varsa süpürge çalıştığı zaman sesi kaç desibel olursa olsun bundan rahatsızlık duyacaktır. Genelde fiyatları su filtreli ve siklonik sistem kullanan süpürgelere göre daha ekonomiktir.
Toz torbalı süpürgelerin boyutları ve ağırlıkları su filtreli ve siklonik sistemli süpürgelere göre daha kullanışlıdır.
Biraz önce süpürdüm,bak yine tozlanmış !
Toz torbalı süpürgelerin emdikleri havayı toz torbasın içinden makinanın dışına attığını söylemiştik. Bu havanın dışarı atılması sırasında kullanılan filtreler çok önemlidir. Toz torbalı süpürgelerin en önemli dezavantajı da burada ortaya çıkmaktadır. Piyasada bulunan bir çok toz Torbalı süpürgenin filtreleme sistemi maalesef yetersizdir. Yetersiz filtre nedeniyle vakumlanan toz ve kirlerin bir kısmı makinanın arkasından çıkan hava ile birlikte tekrar ortama yayılmaktadır. Bu durumda gerçek anlamda temizlikten söz edilemez. Özellikle astım ve alerji problemi olanlar için bu konu daha da önemlidir. Toz torbalı süpürgeler ile sadece kuru alanlar temizlenebilmekte ıslak alanların temizliğinde kullanılamamaktadır. Torbalı süpürgeler de zaman zaman torbayı değiştirmek gerektiğinden ek torba maliyeti söz konusudur. Torbası kolay bulunan model ve markalar tercih edilmelidir.
Toz Torbalı süpürgelerde hem torba doldukça hem de kullanıldıkça süpürgenin emiş performansı düşmektedir. İlk aldığınızdan birkaç yıl sonra bu süpürge hiç çekmiyor demeye başlayabilirsiniz. Bazı modellerde torba boş iken ve dolu iken emiş güçleri kullanım klavuzlarında yazabilmektedir. Bu konu ürün satın alırken sorulabilir.
HEPA FİLTRE ?
High Efficiency Particulate Arresting ya da High Efficiency Particulate Airfilter “Yüksek etkinlikte partikül yakalayıcı ” anlamını taşıyan bu İngilizce deyimin baş harflerinden oluşan HEPA , havadaki 0,3 mikrona kadar ölçüde partikülleri en az yüzde 85 oranında havadan ayrıştırıp tutabilen filtrelere verilen isimdir.
Hepa filtreler 10 ile 14 sayıları arasında numaralar ile numaralandırılmışlardır. Hepa 10,hepa 11 gibi. Sondaki numara büyüdükçe hepa filtrenin havadaki partikülleri daha yüksek oranda filtre edebildiği anlaşılmalıdır. Yani en iyisi 14 numaradır. 100.000 adet havadaki partikülden sadece 5 adedini tekrar havaya salar diğerlerini hapseder.
Toz torbalı süpürge alırken kullanılan filtrenin hepa olmasına ve hatta numarasının da en az 12-13-14 olmasına dikkat edilmelidir.
Hepa filtrelerin mavi çerçeveli olanları yıkanabilirken yeşil çerçeveli olanları yıkanamamaktadır. Kullanılan ortama ve kullanım sıklığına göre 1, veya 2 yıl içinde değiştirilebilir.
True Hepa filtre yüzde 99,97 oranında, Ulpa Filtre ise yüzde 99,99 ve üzerinde oranda havada bulunan 0,3 mikrona kadar olan partikülleri tutabilen filtrelerdir.
Su filtreli süpürge / Suyla Gelen Temizlik
Birçoğumuz dükkan, depo, işyeri ya da sınıf gibi yerlerin süpürülmeden önce hafifçe ıslatıldığını görmüş ya da bir temizliğe başlarken bizzat kendimiz ıslatmışızdır. Buradaki amaç süpürürken toz kalmasını engellemektir.
Su filtreli süpürgelerdeki ana amaçta budur. Toz torbalı süpürgelerin bir çoğunun havayı dışarı atarken toz kaçırması üzerine bunu nasıl engellenebileceğine dair düşünceler su filtreli sistemin geliştirilmesini sağlamıştır. Bu süpürgelerle temizliğe başlamadan önce süpürgenin su haznesinin suyla doldurulması gerekiyor. Yapılan temizlik sırasında ve sonrasında su içindeki kirleri görmek insanı yaptığı temizlik konusunda psikolojik olarak rahatlatabilir.
Kuru zeminlerin yanı sıra ıslak zeminlerin de temizlenebilmesine imkan verir.
Su sistemli birçok süpürgede halı yıkama özelliği de vardır.
Toz torbalı süpürgeler gibi ek toz torbası gereksinimi olmaz.
Bu olumlu yönlerine karşılık;
Genellikle toz torbalılardan daha büyük ve hantaldırlar. Özellikle bazı kullanıcılar temizlik yaparken sağa sola çekmekte zorlanabilirler. Ayrıca dar mekanlar ve sıkışık eşya düzeni olanlar için kullanımı zor olabilir. Her temizlik sonrası toz ve kirlerin biriktiği su haznesini boşaltıp temizlemek gerekir. Ayrıca özellikle ıslak zemin temizliklerinden sonra süpürgenin boru, uç ve diğer aksamlarının da yıkanıp kurutulması gerekebilir. Toz torbalı süpürgelere göre daha gürültülü çalışırlar.
Yukarıda saydığım olumsuzluklar nedeniyle bu tür süpürgesi olanlar evlerinde küçük temizlik işleri için ayrıca bir toz torbalı ( belki daha kullanışlı olmaları sebebiyle dikey) bir süpürge de bulundurmaktadırlar, Toz torbalı süpürgelere göre daha az yaygın olduklarından satın alırken mutlaka servis ağının yaygınlığı dikkate alınmalıdır. Fiyatları da toz torbalı süpürgelere göre biraz daha yüksektir.
Siklonik Süpürgeler / Torba da lazım değil Su da !
Hem torbasız hem de susuz… Siklonik süpürgeler emdiği havayı siklon denilen odacıklarda çok hızla döndürerek çalışır. Merkezkaç kuvveti sebebiyle döndürülen havadaki toz ve kirler siklon odacıkların duvarlarına çarparak düşerler. Dyson firmasının buluşu olan yöntem birçok başka firma tarafından da kullanılmaktadır. Bu sistemle çalışan süpürgelerde emiş gücü yıllar geçse de eksilmemektedir.Ayrıca diğer türlere göre daha çok enerji tasarruflu olabilir.
- Kullanımı ve taşıması ve saklaması daha kolaydır.
- İyi bir siklonik süpürge gerçek hijyenik temizlik yapılmasını sağlar.
- Diğer tiplere göre daha gürültülü çalışırlar.
- Toplanan toz ve kirlerin süpürgeden boşaltılması diğer tiplere göre daha zahmetlidir ve temizlenmesi yıkanması gereken parçaları olabilir.
- Toz haznesinin boşaltılması sırasında etrafa yine toz saçılabilir.
Motor Gücü ? Emiş Gücü ?
Belkide birçoğumuz motor gücü yüksek watt olan süpürgelerin daha iyi temizlik yaptığını yani daha iyi toz çektiğini sanıyoruz. 1400 wattlık bir süpürgeye göre 2000 wattlık bir süpürge daha iyidir sanıyoruz… Oysa gerçek hiç de öyle değil. Süpürgenin emiş gücü air wat olarak adlandırılıyor ve kullanma kılavuzlarında bu isimle emiş gücü belirtiliyor.
Avrupa birliği piyasasında artık 1600 watt üzeri motor güçlü süpürgeler üretilmeyecek. Bu nedenle motor gücü 1400-1600 watt arasında emiş gücü -400 600 airwat arasında olan makinaları iyi makine olarak nitelendirebiliriz. Daha fazla emiş gücü süpürgenin ucunu yere yapıştırabileceğinden temizliği de zor hale getirebilir.